Mùa mưa bão ở Việt Nam luôn là nỗi ám ảnh của nhiều anh em biker. Chỉ sau một đêm, “chiến mã” thân yêu đang dựng trong nhà bỗng chốc biến thành “tàu ngầm” bất đắc dĩ. Khoảnh khắc nhìn xe chìm trong biển nước thật sự rất xót xa. Nhưng hoảng loạn không giải quyết được vấn đề. Việc xử lý xe bị ngập nước lâu ngày đúng cách sẽ quyết định xem bạn có thể cứu sống được xế yêu của mình hay không, và cứu với chi phí thấp nhất. Bài viết này sẽ là cẩm nang chi tiết từ A-Z để anh em bình tĩnh xử lý tình huống khó khăn này.
Điều cấm kỵ: Tuyệt đối không nổ máy xe ngay sau khi bị ngập nước
Đây là sai lầm nghiêm trọng và tốn kém nhất mà nhiều người mắc phải. Trong cơn bối rối, phản xạ đầu tiên của nhiều anh em là cố gắng đề máy xem xe còn hoạt động không. Xin nhấn mạnh: TUYỆT ĐỐI KHÔNG LÀM VẬY!
Khi xe bị ngập, nước có thể đã tràn vào khắp nơi: ống xả, buồng đốt, hộp lọc gió, và đặc biệt là khoang máy (lẫn vào dầu nhớt). Việc cố khởi động động cơ lúc này sẽ gây ra hiện tượng thủy kích (Hydro-lock):
- Nước trong buồng đốt không thể bị nén lại như hỗn hợp xăng-không khí.
- Khi piston di chuyển lên để nén, nó sẽ bị chặn lại đột ngột bởi một lực cản cực lớn từ nước.
- Hậu quả: Tay dên (thanh truyền) bị cong, thậm chí là gãy. Piston có thể bị vỡ, lòng xi-lanh bị xước. Chi phí để sửa chữa những hư hỏng này là cực kỳ đắt đỏ, có khi phải thay cả bộ máy.
Vì vậy, hãy ghi nhớ nguyên tắc vàng: Xe đã ngâm nước, trước hết phải bình tĩnh và làm theo các bước xử lý, không được vội vàng nổ máy.
Đánh giá tình hình và những việc cần làm ngay lập tức
Trước khi bắt tay vào “cấp cứu”, hãy xác định mức độ ngập nước của xe để có phương án xử lý phù hợp. Mức độ thiệt hại sẽ phụ thuộc vào việc nước ngập đến đâu và trong bao lâu.
1. Di chuyển xe đến nơi khô ráo, cao ráo
Việc đầu tiên và cấp bách nhất là đưa xe ra khỏi vùng ngập. Tìm một nơi có mái che, khô thoáng để bắt đầu quá trình xử lý. Dùng vòi nước sạch xịt rửa hết lớp bùn đất, rác bẩn bám trên xe. Việc làm sạch sơ bộ này giúp các bước kiểm tra và sửa chữa sau đó dễ dàng hơn, đồng thời ngăn bùn đất khô cứng lại làm kẹt các chi tiết cơ khí.
2. Tháo ngay cực âm của ắc quy
Nước và điện là kẻ thù không đội trời chung. Để tránh nguy cơ chập cháy, hư hỏng các linh kiện điện tử nhạy cảm như ECU, IC, sạc… hãy tháo cọc âm (-) của bình ắc quy ra ngay lập tức. Đây là bước an toàn bắt buộc trước khi can thiệp vào bất cứ bộ phận nào của xe.
Quy trình chi tiết ‘cấp cứu’ xế yêu bị ngập nước lâu ngày
Sau khi đã hoàn thành các bước sơ cứu ban đầu, giờ là lúc chúng ta tiến hành “đại phẫu”. Quy trình này đòi hỏi sự tỉ mỉ và một chút kiến thức cơ bản về xe cộ. Nếu không tự tin, anh em nên gọi thợ hoặc nhờ người có kinh nghiệm hỗ trợ.
Bước 1: Xử lý hệ thống nhiên liệu (bình xăng)
Nước rất dễ lọt vào bình xăng qua nắp bình hoặc các đường ống thông hơi. Xăng lẫn nước sẽ không thể cháy và còn gây rỉ sét bình xăng, hư hỏng bơm xăng (đối với xe Fi) và bộ chế hòa khí.
- Xả toàn bộ xăng trong bình ra ngoài. Quan sát xem xăng có lẫn nước hay không (nước nặng hơn sẽ lắng xuống dưới).
- Dùng khí nén hoặc để bình xăng tự khô hoàn toàn.
- Đối với xe dùng bộ chế hòa khí (bình xăng con), cần tháo và xả hết xăng cũ trong chén xăng.
- Vệ sinh sạch sẽ bộ chế hòa khí hoặc hệ thống phun xăng Fi để loại bỏ cặn bẩn và nước còn sót lại.
Bước 2: Xử lý hệ thống động cơ (Quan trọng nhất)
Đây là công đoạn quyết định sự sống còn của động cơ. Nước vào động cơ sẽ phá hủy dầu nhớt, gây rỉ sét các chi tiết kim loại và dẫn đến thủy kích nếu khởi động.
- Tháo bugi: Dùng dụng cụ chuyên dụng tháo bugi ra khỏi động cơ. Việc này tạo một lỗ thoát để đẩy nước ra khỏi buồng đốt.
- Xả toàn bộ dầu nhớt cũ: Mở ốc xả nhớt và để toàn bộ nhớt trong máy chảy ra ngoài. Nếu xe bị ngập lâu, bạn sẽ thấy nhớt có màu trắng đục như cà phê sữa. Đây là dấu hiệu nhớt đã bị lẫn nước và mất hoàn toàn khả năng bôi trơn.
- Đẩy nước ra khỏi buồng đốt: Sau khi đã tháo bugi, hãy đạp cần khởi động (hoặc bấm đề vài lần ngắn) khoảng 5-10 lần. Thao tác này giúp piston di chuyển lên xuống và đẩy hết nước trong buồng đốt văng ra ngoài qua lỗ bugi.
- Làm khô bugi và tẩu bugi: Dùng khăn sạch, khô lau bugi và tẩu bugi. Nếu có máy nén khí thì càng tốt, hãy dùng để thổi khô hoàn toàn.
Bước 3: Xử lý hệ thống lọc gió và ống xả
Hộp lọc gió là cửa ngõ không khí vào buồng đốt. Khi xe ngập, nước và bùn đất rất dễ chui vào đây.
- Tháo hộp lọc gió, lấy lọc gió ra ngoài. Nếu là lọc gió giấy thì bắt buộc phải thay mới vì nó sẽ bị mủn khi ướt. Nếu là lọc gió mút, có thể giặt sạch, phơi khô và tẩm lại dầu chuyên dụng.
- Làm sạch hoàn toàn bên trong hộp lọc gió.
- Dựng nghiêng xe để nước trong ống xả (ống pô) chảy hết ra ngoài. Nếu có thể, hãy nổ máy một lúc (sau khi đã hoàn thành các bước trên) để hơi nóng đẩy nốt hơi ẩm còn lại ra.
Bước 4: Vệ sinh và làm khô hệ thống điện
Hệ thống điện tử hiện đại rất nhạy cảm với nước và hơi ẩm. Cần xử lý cẩn thận để tránh chập chờn, hư hỏng về sau.
- Dùng máy nén khí hoặc máy sấy (để chế độ mát) thổi khô tất cả các giắc cắm điện, các cụm công tắc (công tắc đèn, còi, xi-nhan, đề), các rơ-le, IC, ECU.
- Sử dụng các chai xịt chuyên dụng (như RP7 hoặc các loại Contact Cleaner) để xịt vào các tiếp điểm điện. Dung dịch này giúp làm sạch, khử ẩm và chống oxy hóa.
- Kiểm tra hệ thống đèn, còi, xi-nhan xem có bị nước vào gây mờ hoặc không hoạt động không.
Bước 5: Kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống truyền động
Nước và bùn đất là kẻ thù của sên (xích), nhông, đĩa và các vòng bi (bạc đạn).
- Vệ sinh kỹ bộ nhông sên đĩa bằng dung dịch chuyên dụng, sau đó để khô và tra dầu bôi trơn.
- Kiểm tra các vòng bi ở bánh xe. Quay bánh xe và lắng nghe xem có tiếng kêu lạ, sượng hay không. Nước vào có thể làm trôi mỡ bôi trơn và gây rỉ sét bạc đạn. Nếu có dấu hiệu bất thường, cần phải thay thế.
- Kiểm tra hệ thống phanh (thắng). Bùn đất có thể kẹt vào má phanh và đĩa phanh, làm giảm hiệu quả phanh và gây mòn nhanh. Cần vệ sinh sạch sẽ cụm phanh trước và sau.
Hoàn tất, khởi động và những lưu ý cuối cùng
Sau khi đã thực hiện tất cả các bước trên, đây là lúc kiểm tra thành quả.
- Thay dầu nhớt mới: Đổ dầu nhớt mới vào động cơ. Lưu ý, hãy chỉ đổ một loại dầu nhớt bình thường để chạy “súc rửa”.
- Lắp lại mọi thứ: Lắp lại bugi, tẩu bugi, lọc gió và kết nối lại cọc âm ắc quy.
- Khởi động xe: Đổ một ít xăng mới và thử nổ máy. Xe có thể sẽ khó nổ trong vài lần đầu tiên. Hãy kiên nhẫn. Khi xe đã nổ được, hãy để máy chạy ở chế độ không tải (garanti) trong khoảng 10-15 phút để động cơ nóng lên, giúp bay hơi nốt lượng nước và hơi ẩm còn sót lại.
- Thay dầu lần 2: Sau khi chạy khoảng 50-100km, hãy thay dầu nhớt một lần nữa. Lần này hãy dùng loại dầu nhớt tốt mà bạn thường sử dụng. Lần thay dầu đầu tiên chỉ có tác dụng “súc rửa” để cuốn trôi hết cặn bẩn và nước còn sót lại trong máy.
Khi nào nên tìm đến thợ sửa xe chuyên nghiệp?
Quy trình trên có thể thực hiện tại nhà nếu bạn có đủ dụng cụ và một chút am hiểu kỹ thuật. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, việc “giao phó” xế yêu cho các chuyên gia là lựa chọn khôn ngoan hơn:
- Xe tay ga đời mới, xe moto phân khối lớn: Những dòng xe này có hệ thống điện và phun xăng điện tử (Fi) rất phức tạp. Can thiệp không đúng cách có thể gây ra những hư hỏng nghiêm trọng hơn.
- Không có đủ dụng cụ: Thiếu các dụng cụ cần thiết như bộ T, tuýp mở bugi, máy nén khí… sẽ khiến công việc trở nên rất khó khăn.
- Đã làm hết các bước nhưng xe không nổ: Đây là dấu hiệu cho thấy có thể đã có một hư hỏng nặng hơn mà bạn không thể tự chẩn đoán.
Đừng ngần ngại chi một khoản phí để thợ chuyên nghiệp kiểm tra và xử lý. Chi phí này chắc chắn sẽ rẻ hơn rất nhiều so với việc phải sửa chữa những hư hỏng do tự ý làm sai cách.
Hành trang cần thiết để chăm sóc xe sau ‘bão tố’
Việc xử lý một chiếc xe bị ngập nước lâu ngày là một quá trình tốn nhiều công sức và sự kiên nhẫn. Tuy nhiên, nếu thực hiện đúng quy trình, bạn hoàn toàn có thể cứu sống “chiến mã” của mình và tiết kiệm được một khoản chi phí sửa chữa đáng kể. Quan trọng nhất là sự bình tĩnh, cẩn thận và tuyệt đối không vội vàng nổ máy khi xe vừa được vớt lên từ vùng nước ngập. Hy vọng rằng với cẩm nang chi tiết này, anh em trong cộng đồng sẽ có thêm kiến thức và sự tự tin để đối phó với những tình huống không mong muốn trong mùa mưa bão.
